Stel, u neemt een buitenlandse schoonmaakster in dienst die illegaal in Nederland verblijft. Dat is fijn voor u zelf, maar zeker ook voor de vrouw in kwestie, want ze heeft werk. Denkt u. Maar het zou zomaar kunnen dat zij wordt uitgebuit. Ook al verdient ze misschien € 15,- per uur, de kans is aanwezig dat ze een groot deel daarvan moet afstaan aan een tussenpersoon. Of dat ze het geld kwijt is aan een slaapplek met alleen een matras. En als ze niet betaalt, wordt gedreigd met de politie.
Dit is een van de vele vormen van mensenhandel in Amsterdam en waar ook ter wereld. De Europese Dag tegen Mensenhandel op zondag 18 oktober moet de EU-lidstaten ertoe brengen hun beleid tegen moderne slavernij te verbeteren, want er is te weinig aandacht voor mannen, vrouwen en kinderen die worden uitgebuit en mishandeld.
Uitbuiting ligt op de loer
In Amsterdam zijn jaarlijks honderden mensen uit binnen- en buitenland het slachtoffer van mensenhandel. Dat aantal blijft stabiel. “Maar nu met corona zijn er minder mensen die uitbuiting signaleren”, zegt Mill Bijnen, zorgcoördinator voor slachtoffers van mensenhandel van HVO-Querido. “Door corona raken veel mensen hun werk kwijt. Uitbuiting, met name van ongedocumenteerde mensen, ligt dan op de loer. Alleen zien we dat nog niet terug in de cijfers. We kunnen niet zeggen dat we op dit moment meer slachtoffers hebben. Dat komt ook doordat de arbeidsinspectie en de politie momenteel veel minder controleren omdat ook zij zich aan allerlei coronarichtlijnen moeten houden. Maar het vermoeden dat er door corona meer slachtoffers van mensenhandel zijn, is er zeker wel.”
Bijna niet ademen
Bijnen heeft de afgelopen jaren met eigen ogen gezien hoe mensen worden uitgebuit. “Ik ben zelf ooit mee geweest met een controle in een wasserij in een grote loods op een industrieterrein in Amsterdam. Dat was niet zo’n wasserette die je in het centrum van de stad ziet, maar veel groter. Er stonden enorme wasmachines met stortkokers, trechters waar de was in werd gegooid die in de machines terechtkwam. Al die apparaten maakten een enorme herrie, niet normaal meer. Door alle chemicaliën die werden gebruikt, kwam er een stank vrij die niet te harden was. Je kon bijna niet ademen.”
Wel contract, geen inkomen
“Dan kom je daar binnen, en zie je mensen in een korte broek, op slippers en zonder beschermende middelen zoals een masker of oorbeschermers. Een wat oudere Poolse vrouw die ik sprak werkte er 16 uur per dag. Ze kreeg een contract maar geen inkomen. Haar baas beloofde steeds dat ze haar salaris zou krijgen, maar dat gebeurde dus niet. Wel kreeg ze een klein beetje geld waar ze iedere week haar eten van kon kopen.”
Herrie en stank
“Ze had een appartementje boven in dezelfde fabriekshal. Daar lag een matras en er was een provisorisch keukentje in gezet. Zonder ventilatie. Ze moest dus dag in dag uit in die herrie en stank leven. Maar ze durfde niet voor zichzelf op te komen. Moet je voorstellen dat ze Polen verliet nadat haar zoon was overleden, en daarna in deze omstandigheden terechtkwam. Je snapt dat ze het helemaal niet meer zag zitten.”
Psychische hulp
Bijnen zorgt in dergelijke gevallen voor het vervolgtraject. “Ik help slachtoffers te krijgen waar ze recht op hebben. Daar horen onder meer opvang, ondersteuning en psychische hulp bij. Maar ook aangifte doen, een zorgverzekering en een advocaat. Ook kunnen ze een tijdelijke verblijfsvergunning krijgen. Daarnaast geven we onder meer Nederlandse en Engelse les, en zwangerschapsyoga en gewone yoga.”
GGD
HVO-Querido probeert herhaald slachtofferschap tegen te gaan door mensen te wijzen op hun rechten en plichten en ze weerbaarder te maken. Bijnen: “Maar als ze bij ons komen, zijn ze al slachtoffer. Er zijn wel allerlei organisaties die voorlichting geven om uitbuiting zoveel mogelijk te voorkomen. Wij werken heel nauw samen met onder meer de GGD.” Met de Poolse vrouw gaat het inmiddels beter. Ze werkt nu in een fabriek in IJmuiden en heeft een verblijfsvergunning. Haar oude baas is aangehouden en de wasserette is gesloten.
Meer informatie en melden
Amsterdam heeft aandacht voor alle vormen van mensenhandel, zowel seksuele, criminele als arbeidsuitbuiting. In de aanpak van alle vormen van mensenhandel werkt de gemeente samen met andere (overheids)partners. Een voorbeeld hiervan is de subdriehoek mensenhandel met daarin de politie, het Openbaar Ministerie (OM) en de gemeente.
Lees het originele artikel