Het was na de coalitieonderhandelingen waarbij ik kreeg te horen dat mijn grootste portefeuille ‘Natuur’ zou zijn. Een overzichtelijk dossier voor een gedeputeerde die begon aan haar eerste termijn. De werkelijkheid stak iets anders in elkaar. Binnen een paar weken draaide mijn hele agenda om dit onderwerp dat ik er even bij zou doen. En dat is zo tot op de dag van vandaag.
Met stikstof lijkt de wereld er elke week weer anders voor te staan. Rechterlijke uitspraken, maatregelen die Den Haag neemt en nieuwe monitoringsrapporten van de natuur zorgen telkens voor een andere werkelijkheid. We nemen deze wendingen mee in onze gebiedsgerichte en provinciebrede aanpak. Daarmee willen we de Noord-Hollandse natuur herstellen en versterken. Hoewel de kwaliteit van onze natuur voorop staat, spelen er nog meer belangen. Met belanghebbenden zoals de boeren, industrie en natuurorganisaties, maar ook de gemeenten en waterschappen, bespreken we hoe de toekomst van ons landelijk gebied er uit komt te zien.
Esther Rommel
Vandaag stuurde minister Van der Wal onder andere de brief voor het Nationaal Programma Landelijk Gebied en de reactie op de uitspraak van Raad van State over de bouwvrijstelling. Beide brieven bieden aanknopingspunten. Ik lees verschillende punten terug die provincies bij de minister hebben aangedragen. Goed dat wordt overgenomen dat boeren een grote rol kunnen spelen in het beheren van de beschermde natuur. Dit kwam ook naar voren in het webinar over stikstof dat Noord-Holland organiseerde. Samen met landbouweconoom Roel Jongeneel besprak ik de grote toegevoegde waarde die boeren kunnen leveren voor de natuur in gebieden die ze als hun broekzak kennen.
Daarnaast ben ik blij dat de minister werk gaat maken van het verminderen van stikstofuitstoot van de industrie. Voor de industrie komt er begin volgende jaar nog een aparte brief. Noord-Holland heeft weinig intensieve boerenbedrijven. De aandacht die de laatste jaren richting de boeren ging is logisch als je kijkt naar een provincie als Gelderland of Noord-Brabant. In onze provincie zien we dat industrie en mobiliteit eveneens een grote rol spelen in de stikstofuitstoot. De minister geeft nu expliciet aan dat voor de industrie dwingende maatregelen komen om uitstoot te verminderen.
Noord-Holland is daar intussen mee begonnen. We hebben de vergunning van Tata Steel aangescherpt waardoor dit bedrijf 8% minder stikstof moet uitstoten. Ook zijn we in gesprek met andere industriële bedrijven en de havens. Zij leveren een evenredige bijdrage aan het terugdringen van stikstof. Dat zal zijn in de vorm van innovatie van fabrieken, hergebruik van reststromen en het aanleggen van walstroom.
Piekbelasters
Maar dan de piekbelasters. De ambities in de brief van de minister zijn groot. 2.000 tot 3.000 piekbelasters moeten het komende jaar stoppen, innoveren of verplaatsen. Een aantrekkelijke opkoopregeling moet deze ondernemers verleiden zich aan te melden. Noord-Holland loopt tegen een veel weerbarstigere werkelijkheid aan. Inmiddels klopt al een twintigtal boeren aan onze deur omdat ze willen stoppen. Samen met hen bekijken we de mogelijkheden. De afgelopen weken blijkt echter dat ze niet voldoen aan voorwaarden van het Rijk. Hun stikstofuitstoot is te laag of het bedrijf ligt te ver van een beschermd Natura 2000-gebied.
In nauw contact met het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit kijken we of maatwerk een optie is. Ook zij zoeken naar mogelijkheden, maar knellende voorwaarden vanuit Den Haag en Europa lijken ervoor te zorgen dat we deze boeren nog niet kunnen helpen. Niet iedereen wil wachten op nieuwe regelingen van het Rijk waardoor ze de vrije markt opzoeken. Het gevolg is dat we geen grip hebben op vrijkomende stikstofvergunningen. Zodoende kunnen we niet een groot deel uit vergunningen weghalen om de natuur te beschermen. Het voorkomt ook dat we onze Pas-melders kunnen legaliseren of ruimte hebben om bedrijven te innoveren en woningen te bouwen.
Als het ons niet lukt om geld te krijgen voor deze twintigtal heel concrete en uitgewerkte plannen, dan vraag ik me af hoe dat komend jaar dan wel gaat lukken voor 2.000 tot 3.000 piekbelasters. Wat we dus allereerst nodig hebben is vertrouwen van het Rijk. Geef ons € 50 miljoen met als enige voorwaarde dat we de stikstofuitstoot moeten laten afnemen. We zijn al jaren aan het werk in onze gebieden om dat voor elkaar te krijgen. We leveren maatwerk. De gesprekken lopen, we maken plannen met de belanghebbenden, maar nu is het tijd om financieel over de brug te komen. Met knellende voorwaarden van het Rijk en Europa aan elke euro die we krijgen, komen we niet uit deze impasse.
Deze boodschap heb ik afgelopen week ook meegegeven aan minister Van der Wal. Tijdens mijn laatste maanden als gedeputeerde Natuur en (inmiddels) Stikstof blijf ik mijn oproep herhalen. De wil is er, aan alle kanten. Nu de actie nog.
Lees het originele artikel