Een zilveren jubileum voor een ‘gouden vondst’. Want zo mag je Ben van Berkels ontwerp voor de Erasmusbrug best noemen. De brug die hij begin jaren ’90 ontwierp als oeververbinding tussen Noord en Zuid, werd Rotterdams meest geliefde, gefilmde, gefotografeerde en bezongen icoon.
Nog voor de feestelijke opening op 4 september 1996 door toenmalig Koningin Beatrix, hebben de Rotterdammers hun nieuwe stadsbrug al een bijnaam gegeven: de Zwaan. Ze wordt het visitekaartje van de stad en de lieveling van iedereen genoemd.
Op en neer dansen
Marcel Walravens herinnert zich zijn eerste opdracht bij de gemeente als assistent-projectleider van de Erasmusbrug nog heel goed. ‘Twee maanden na de opening had ik een vergadering vlak bij de brug. Het was een winderige, regenachtige dag en op een gegeven moment kwam een collega mij halen met de woorden ‘hij doet het weer’. We liepen naar buiten en ik zag de brug op en neer dansen. Ik kreeg een knoop in mijn maag van heb ik jou daar.’
Tuien en spanbanden
Zwiepende tuien blijken de oorzaak en de brug wordt direct afgesloten voor het verkeer. Sjors Ferreira Ribeiro werkt op dat moment als monteur bij de Technische Dienst Natte Infrastructuur. ‘Ik kreeg de opdracht om samen met collega’s spanbanden om de tuien te doen. Dat was best spannend met die harde wind.’ Het probleem wordt volgens Walravens op z’n Rotterdams aangepakt. ‘Toen we de oplossing eenmaal hadden, was het appeltje-eitje. Aan de uiteinden van de tuien hebben we dempers bevestigd die de trillingen opvangen. Sindsdien doorstaat ze elke storm glansrijk.’
In het hoedje
In 1997 wordt de Erasmusbrug opgenomen in de marathon van Rotterdam. Walravens zit die eerste keer samen met een cameraman van de publieke omroep in de nok van de pyloon. ‘Toen we daar in het ‘hoedje’ stonden, zo noemen we het bovenste stuk van de pyloon, wiebelden we heel lichtjes heen en weer. Het werd veroorzaakt door al die duizenden voeten op het wegdek onder ons. Dat vond ik wel indrukwekkend.’ Ook Ferreira Ribeiro klimt regelmatig naar de nok. Zijn meest bijzondere klim is die in 2012 met Danny de Munk. ‘Hij speelde Jezus in The Passion en zou vanuit het hoedje het volk toezingen. Dit kon niet live en daarom werd het de avond ervoor opgenomen. De volgende dag na afloop van live tv-uitzending stonden er allemaal fans op hem te wachten. Maar Jezus kwam niet meer naar beneden. Dat vond ik wel humor.’
Blok ijs
Op 26 januari 2010 wordt de brug afgesloten voor al het verkeer omdat er bovenop de pyloon een grote ijsklomp zit. ‘Als dat van 139 meter hoogte naar beneden valt, ontstaat er een levensgevaarlijke situatie’, vertelt Ferreira Ribeiro. ‘Sindsdien zit er een kachel in de nok en kan er geen ijsvorming meer ontstaan.’ Beide mannen kunnen wel een boek schrijven over hun belevenissen met de Erasmusbrug. Walravens dook vanwege de 25ste verjaardag weer eens in zijn archief. ‘Er is zoveel materiaal. De eerste ontwerpschetsen, folders, een zeefdruk, filmpjes van de bouw en het transport van de pyloon. Op dat gigantische kraanschip leek de pyloon wel een luciferhoutje’.
Hoofdrol
In een interview met het AD in 2016 zegt architect Ben van Berkel: ‘Een icoon moet groeien, deze brug is groot gemaakt door mensen.’ En dat klopt! Miljoenen mensen fotografeerden en filmden de brug. Wandelden, renden, reden en fietsten eroverheen, deden huwelijksaanzoeken, voeren eronderdoor. En allemaal sloten ze de brug in hun hart.
De Zwaan is in 25 jaar uitgegroeid tot Rotterdams bekendste en grootste icoon. Jaar in jaar uit pakte ze de hoofdrol. Van de Dance Parade tot de marathon. Van commercials tot speelfilms. Van het Nationaal Vuurwerk tot het Eurovisie Songfestival. In alle kleuren van de regenboog gaf ze de stad smoel. En komende 25 jaar blijft ze dat doen! Want zoals de Rotterdamse liedjeszanger Arie van der Krogt ooit zong ‘Rotterdam wil een zwaan en iedereen kleeft eraan’.
Lees het originele artikel